Dây ký ninh (tên khoa học: Tinospora crispa), còn được gọi là dây thần thông, dây cóc, dây ký ninh vàng, là một loại dây leo thuộc họ Tiết dê (Menispermaceae).
Cây được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền nhờ tác dụng hạ sốt, kháng viêm, trị đau nhức xương khớp và hỗ trợ điều trị sốt rét.
Đặc điểm nhận biết dây ký ninh
- Thân cây: Dây leo, thân xù xì, có nhiều u lồi giống da cóc.
- Lá: Hình tim, màu xanh đậm, mọc so le.
- Hoa: Màu vàng nhạt, mọc thành chùm.
- Quả: Hình cầu, khi chín chuyển màu đỏ.
Phân bố:
- Mọc hoang ở nhiều nơi như Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan, Malaysia…
- Thường được trồng làm thuốc hoặc leo bờ rào.
Công dụng của dây ký ninh theo y học cổ truyền và hiện đại
Hạ sốt, điều trị sốt rét
- Hoạt chất quinin trong dây ký ninh có tác dụng diệt ký sinh trùng sốt rét.
- Dân gian thường dùng thân cây sắc nước uống để hạ sốt, giảm cơn rét run.
Kháng viêm, giảm đau nhức xương khớp
- Chiết xuất từ dây ký ninh giúp giảm đau do viêm khớp, gout, thấp khớp.
Hỗ trợ tiêu hóa, trị đau dạ dày
- Có tác dụng kích thích tiêu hóa, giảm đau bụng do viêm loét dạ dày.
Giải độc gan, thanh nhiệt cơ thể
- Dùng để giải độc rượu, mát gan, hỗ trợ điều trị mụn nhọt, mẩn ngứa.
Tăng cường miễn dịch
- Chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp nâng cao sức đề kháng.
Cách sử dụng dây ký ninh làm thuốc
Bài thuốc hạ sốt, trị sốt rét:
- Thân dây phơi khô (20g) sắc với 1 lít nước, uống 2 lần/ngày.
Bài thuốc giảm đau nhức xương khớp:
- Ngâm rượu dây ký ninh (100g thân tươi ngâm 1 lít rượu), xoa bóp vùng đau.
Bài thuốc hỗ trợ tiêu hóa:
- Lá tươi (10–15g) hãm nước uống trước bữa ăn.
Lưu ý quan trọng:
- Không dùng quá liều (có thể gây tụt huyết áp).
- Phụ nữ có thai, người huyết áp thấp nên tham khảo bác sĩ.
Tác dụng phụ và kiêng kỵ
- Tác dụng phụ: Buồn nôn, chóng mặt nếu dùng quá liều.
- Kiêng kỵ: Người huyết áp thấp, đường huyết thấp nên thận trọng.
Mua dây ký ninh ở đâu? Giá bao nhiêu?
- Dạng khô: 150.000–200.000 VNĐ/kg.
- Dạng tươi: 50.000–100.000 VNĐ/kg.
